1 juli 2011, AM Jaargang 2011, nr 13
Hoewel veel processen al vergaand zijn gedigitaliseerd, is het papierloos sluiten van een hypotheek nog allerminst een realiteit. Coöperatieve vereniging HDN Beheer (HDN) wil daarin op afzienbare termijn een einde maken en steekt dit jaar veel tijd in de totstandkoming van de ‘paperless mortgage’.
“We hebben bij diverse geldverstrekkers en distributiepartijen de Keten Integratie Scan (KIS) uitgevoerd en daarbij een blauwdruk gemaakt van de processen die plaatsvinden in de hypotheekwaardeketen en doelstellingen geformuleerd voor het gebruik in de komende drie jaar”, zegt Arjen de Bake, die namens HDN het project leidt. Tijdens deze KIS is naar voren gekomen dat de ‘paperless mortgage’ de belangrijkste ontwikkeling zal zijn in het hypotheekaanvraagproces. De papierloos te maken processen hebben betrekking op het gedeelte tussen eerste adviesgesprek en de acceptatie van de offerte door de geldverstrekker
De start
Begin 2008 heeft HDN – de elektronische snelweg voor alle zaken rondom het aanvragen van een hypotheek – met diverse partijen gesproken over het digitaal uitwisselen van stukken. “Alleen stuitten wij op het probleem dat er geen uniformiteit is in de benaming van de stukken. Daarvoor moest een standaard ontwikkeld worden. Begin 2009 hebben wij de eerste proef afgerond waarbij de stukken naar de geldverstrekker werden verstuurd. Daarbij was er nog wel veel handwerk nodig om de stukken te kenmerken. Vervolgens hebben we de zogeheten dynamische stukkenlijst samengesteld, die bestaat uit de stukken die de geldgever opvraagt bij het intermediair.”
Meer proeven
Aegon en De Hypotheker heb-ben eind vorig jaar de eerste proef afgerond waarbij duizenden berichten over en weer zijn gestuurd. “Uit deze proef zijn verbeteringen gekomen, zowel in de standaard als in het proces. Onlangs zijn meer partijen een proef gestart, waaronder ABN Amro Hypotheken Groep met De Hypotheekshop en diverse geldverstrekkers zijn de functionaliteit al aan het ontwikkelen. We merken dat de angst steeds minder wordt om zonder papier te gaan werken. Veel partijen blijven het prettig vinden om papier te kunnen vasthouden en redeneren: ‘als het niet op papier staat, dan is het er niet’. Maar dat idee wordt gelukkig steeds minder. Dat heeft overigens wel drie jaar geduurd.” Volgens HDN-consultant Onno Harmens is de volgende stap dat er niet meer in documenten wordt gedacht, maar in data. “Dan gaat het er alleen om dat je data kunt ontsluiten en bijvoorbeeld op basis van een burgerservicenummer een compleet klantprofiel kunt genereren.”
Wetgeving
De vraag is alleen of dat niet strijdig is met de privacywetgeving en of het juridisch mogelijk is een hypotheek te sluiten zonder dat er een handtekening op papier wordt gezet. “De mogelijkheden worden nu al onderzocht en dat moet ook, willen we het over een paar jaar mogelijk kunnen maken. De vraag zou moeten zijn of informatie op papier wel ‘echter’ is dan digitaal aangeleverde informatie. Het gevoel heerst nog dat dat minder makkelijk op echtheid is te controleren. Terwijl bijvoorbeeld de informatie op een gescand document wel evenveel waarde heeft als op fysiek papier.”
In het juridische traject draait het vooral om de bewijslast, zegt Harmens. “De geldverstrekker wil zekerheid over de informatie en de bron. Wat dat betreft is de HDN- infrastructuur al waterdicht. We hebben een generieke stukkenlijst waarin alle mogelijke documenten zijn opgenomen die in het aanvraagproces aan bod kunnen komen. Vooralsnog zijn er drie stukken die nog niet via HDN worden verzonden: de werkgeversverklaring, de gezondheidsverklaring en het taxatierapport. Het taxatierapport zal op korte termijn ook geen discussiepunt meer zijn, vanwege de HDN-ontsluiting met validatieinstituten, waaronder het NWWI. Het argument om de bovenstaande stukken fysiek te ontvangen is dat bij deze stukken op dit moment het risico op fraude relatief groot is”, zegt Harmens.
Drager
Ambitie is het volledige hypotheektraject tot aan het ver-zenden van de stukken aan de notaris papierloos te laten verlopen. “Al blijft de klant nog wel stukken op papier aanleveren. Maar papier is slechts de drager van de data. We zijn nog maar op de helft, wat dat betreft.”
De volgende fase is het ontsluiten van de databronnen, zoals het Kadaster, het BKR, de Be-lastingdienst en de Kamer van Koophandel. “Met het BKR zijn wij reeds een project gestart”, zegt De Bake.
HDN breidt het werkterrein overigens uit naar consumptief krediet. “Naast hypotheken kunnen dit jaar ook kredieten worden aangevraagd via HDN” zegt de Bake. “Ook hier kan het acceptatieproces worden gedigitaliseerd, waardoor de kredietverstrekker in staat is om efficiënt en snel dossierstukken te verwerken.”
