Ook in 2016 is te zien dat het herstel van de woning- en hypotheekmarkt verder is doorgezet; de hypotheekaanvragen zijn blijven stijgen en er was wederom een stijging van het aantal partijen dat op HDN aangesloten is. In 2016 zijn er 21% meer hypotheekaanvragen geregistreerd, van ca. 298.000 in 2015 naar 360.000 in 2016. Naast berichten over hypotheekaanvragen, faciliteert HDN ook het acceptatieproces (o.a. documentberichten en externe bronkoppelingen), het aanvraagproces van hypotheek gerelateerde producten, zoals verzekeringen en kredieten en de bestaande klanten met het mutatiebericht. In totaal zijn er (inclusief hypotheek-, verzekerings-, krediet-, dossier-, en procesberichten) via HDN in 2016 ruim 16,1 miljoen berichten verzonden en ontvangen, ruim 64% meer dan het jaar daarvoor (ca. 9,8 miljoen).
Op dit moment maken 44 productaanbieders, 42 service-organisaties en IT-leveranciers en zo’n 3.600 advieskantoren gebruik van HDN. Daarmee wordt circa 82% van het totale hypotheekvolume in Nederland door HDN gefaciliteerd. Door de toetreding van nieuwe aanbieders in de tweede helft van 2016, verwacht HDN in 2017 90% van alle hypotheekaanvragen in Nederland, circa 400.000 hypotheekaanvragen, via het haar platform te faciliteren.
De hypotheekmarkt en hypotheekaanvragen via HDN
De woning- en hypotheekmarkt is in 2016 boven verwachting gegroeid, mede door de aanhoudende lage rente, de daling van de werkeloosheid en het hoge consumentenvertrouwen. Deze ontwikkelingen leiden tot een prijsstijging van de koopwoningen en zelfs tot woningschaarste in sommige plaatsen in de Randstad. Eind 2016 vond een kleine renteverhoging plaats en in 2017 zal duidelijk worden of de dalende rentetrend hiermee doorbroken is.
Waar de hypotheekaanvragen in 2015 afweken van de reguliere seizoensinvloeden door aanscherping van NHG regels per 1 juli, verliepen de aanvragen in 2016 veel meer in lijn met de jaren daarvoor. Vanaf januari was er een stijgende lijn tot de zomermaanden zichtbaar. De zomermaanden zijn traditioneel gezien maanden waarin de aantallen lager liggen dan in de rest van het jaar, zo ook in 2016. Vanaf september liepen de hypotheekaanvragen maandelijks weer gestaag op. De maand november was met recht een recordmaand te noemen, waarin maar liefst 48% meer aanvragen verstuurd werden (ca. 46.500 aanvragen) dan in de maand daarvoor (ca. 31.500 aanvragen). De renteverhogingen die in november plaats vonden leken hiervan de oorzaak. Uiteindelijk werden er in 2016 360.000 aanvragen via HDN verzonden, zo’n 21% meer dan in 2015.
Trends op de hypotheekmarkt
Rentevastperiode
De verschuiving van de rentevastperioden zet zich ook in 2016 door. In alle leeftijdscategorieën is zichtbaar dat de gemiddelde afgesloten rentevastperiode in 2016 (15 jaar) circa 5 jaar hoger lag dan in 2010 (10 jaar). In 2015 was te zien dat de rentevastperiode tussen de 3 en 4 jaar gestegen was ten opzichte van 2010, het afgelopen jaar is dit dus nog iets verder gestegen.
Leeftijd hypotheekaanvragers
De gemiddelde leeftijd van de hypotheekaanvragers verschuift. De leeftijdscategorie 20 t/m 44 jaar laat een duidelijke daling zien tussen de jaren 2010 en 2016. Waarbij de categorie 20 t/m 29 jaar de grootste daling toont. De kooplust in de leeftijdscategorieën 45 jaar en ouder neemt toe tussen 2010 en 2016. Deze verhoudingen zijn min of meer gelijk gebleven ten opzichte van 2015. Reden hiervan is onder andere dat het voor starters op de woningmarkt steeds lastiger wordt om een woning te kunnen betalen, door aangescherpte regels en stijgende huizenprijzen in de afgelopen jaren.
ZZP’ers
Het aantal ZZP’ers dat een hypotheek via HDN aanvraagt is de afgelopen jaren flink gestegen. Waar dit er in 2013, het eerste jaar waarover HDN over ZZP data beschikt, circa 7.200 hypotheekaanvragen waren, was dit aantal in 2016 circa 30.000. Rekening houdend met het aantal hypotheekaanvragen dat die jaren in totaal verstuurd zijn, is dit een verdubbeling. Waar het in 2013 voornamelijk ZZP’ers betrof uit de leeftijdscategorie 25 t/m 49 jaar, was de grootste groep ZZP’ers in 2016 de groep in de leeftijdscategorie 35 t/m 54 jaar.
Brondata
HDN zet zich in voor het versnellen van doorlooptijden in de hypotheekbranche, waardoor consumenten sneller zekerheid krijgen over de hypotheek. Om dat mogelijk te maken ontwikkelt HDN bijvoorbeeld koppelingen met relevante bronnen waarmee gevalideerde brondata gebruikt kan worden in het hypotheekproces. Deze brondata maakt het verzamelen, inscannen, uploaden en versturen van documenten door consumenten, zoals werkgeversverklaringen en taxatierapporten, overbodig. Hierdoor neemt de kwaliteit van het advies toe en nemen de (lange) doorlooptijden af.
Het afgelopen jaar heeft HDN aan veel initiatieven gewerkt die tot doel hebben dit soort informatie digitaal beschikbaar te stellen via directe koppelingen met de bron van deze documenten. Deze services zijn voor alle HDN leden beschikbaar via De HDN Bronservice (Externe bronbericht, EA/EX). Via dit bericht zijn nu de volgende bronnen al beschikbaar: Kadaster, Calcasa, NBWO, NWWI taxatierapporten met dataset (via TaxCon), Kamer van Koophandel en NHG. In de komende maanden volgen er meer.
MCD
De ingang van de Europese richtlijn Mortgage Credit Directive (MCD) heeft de financiële branche het afgelopen jaar flink bezig gehouden. Ter voorbereiding op de MCD regelgeving heeft HDN sinds het voorjaar van 2015 regelmatig werkgroepen met ketenpartijen georganiseerd, waardoor de aanpassingen uiteindelijk soepel verlopen zijn.
Verwachtingen voor 2017
HDN verwacht dat de steile groeicurve van de afgelopen jaren in 2017 zal afvlakken door een beperkte groei in de woning- en hypotheekmarkt. De woningschaarste speelt daarbij een belangrijke rol. Het overschot aan aanbod van koopwoningen, dat in de crisis flink was opgelopen, is in de afgelopen jaren sterk ingelopen en er zijn in bepaalde segmenten zelfs tekorten aan het ontstaan. De aanwas van nieuwbouwwoningen blijft nog steeds achter. Door het huidige aanbod, is een beperkte groei mogelijk. Ook de ontwikkeling van de hypotheekrente is van invloed op de woning- en hypotheekmarkt. De oversluitmarkt droogt op, omdat de rentecontracten van lopende hypotheken in de afgelopen jaren veelal zijn herzien en voor langere tijd (15 of 20 jaar) zijn vastgezet. De politieke onzekerheid, zowel binnen als buiten Nederland, is ook van invloed op de ontwikkelingen in de Nederlandse woning- en hypotheekmarkt. Ondanks enkele onzekere factoren en de forse groei van de afgelopen jaren, verwacht HDN in 2017 toch nog een beperkte stijging in de hypotheekaanvragen via HDN.
